Czytanie jest dla wszystkich – to hasło przewodnie Wieczoru Przyjaciół Fundacji Powszechnego Czytania, która 10 września w Bibliotece Narodowej, wraz z gośćmi podjęła temat, czym tak naprawdę jest powszechność czytania i jak można do niej dążyć.
Fundacja Powszechnego Czytania w swoich działaniach podkreśla znaczenie współpracy, otwartości na wspólne inicjatywy czytelnicze i docenianie działań innych. W tym roku po raz czwarty przyznała Kariatydy Czytelnictwa – nagrody dla wyjątkowo zaangażowanych
w podnoszenie poziomu czytelnictwa w Polsce. Podczas wydarzenia przyznane zostało także „Piórko”, nagroda w konkursie Biedronki skierowanym do debiutantów.
Nagroda Library of Congress Literacy Awards
Wieczór Przyjaciół Fundacji Powszechnego Czytania rozpoczął się od podkreślenia ważnej dla FPC wiadomości – jej działania zostały uhonorowane nagrodą Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych za Upowszechnianie Czytania (Library of Congress Literacy Awards Successful Practices Honoree). „W upowszechnianiu czytania jesteśmy sobie wszyscy wzajemnie potrzebni. Ta nagroda jest dla nas szczególnie ważna, nie dostalibyśmy jej, gdyby nie rzesza wspaniałych organizacji i ludzi, gotowych do współpracy. Nasze spotkanie to potwierdza – mamy jeden cel, jakim jest powszechne czytanie oraz jedno marzenie – aby każdy w Polsce, dzięki dostępowi do książek i czytaniu, mógł realizować swój pełny potencjał.” – mówiła Maria Deskur, prezeska FPC.
Dostępność kluczowa dla powszechności czytania
Dostępność jest kluczowa dla powszechności, to zdanie, które wybrzmiało bardzo mocno, zarówno w kontekście dostępu do książek, jak i działania i otwartości bibliotek.
„Zapewnianie dostępu i zapraszanie czytelników to bardzo ważne zadanie bibliotek. Cieszymy się, że prace rewitalizacyjne Biblioteki Narodowej zwiększyły jej dostępność dla wszystkich. Na co dzień chcemy być otwarci na każdego czytelnika. Tutaj, fizycznie, ale także w działaniach z innymi. Cieszymy się, że po raz kolejny gościmy Fundację, tym razem odznaczoną – bardzo słusznie, za docieranie do tych, którzy nie czytają – to kluczowe.” – zapewniał dr Tomasz Makowski, Dyrektor Biblioteki Narodowej.
Czytająca Szkoła – ekosystem czytelniczy podstawą demokracji
Oprócz domu i biblioteki, ważnym miejscem dla upowszechniania czytania, jest szkoła. Ten temat został poruszony w publikacji wypracowanej w ramach koalicji Czytająca Polska, pt. „Czytająca szkoła warunkiem równych szans dla każdego dziecka”. Opowiedziała o niej dr Kinga Białek, współautorka i wykładowczyni Szkoły Edukacji: „Ekosystem czytelniczy to podstawa demokracji, którą możemy budować w każdej szkole. Koncept jest prosty: ekosystem to połączenie materii nieożywionej, w naszym wypadku książki, z materią ożywioną, tutaj – czytającymi ludźmi. Każda szkoła mogłaby być takim ekosystemem, w którym książka dostępna jest w klasie, bibliotece, świetlicy, a także w domu oraz gdzie każdy nauczyciel jest czytelnikiem, dzieli się swoimi lekturami, zachęca do czytania i pokazuje, że czyta.”
#TataTeżCzyta ogólnopolskim sukcesem
Upowszechnianie czytania to oczywiście w pierwszej kolejności zadanie rodziców. Wspólna lektura wspiera rozwój dzieci, ale także pomaga budować relacje. Statystycznie mężczyźni czytają rzadziej – zarówno sobie, jak i dzieciom. Temu właśnie była poświęcona ogólnopolska kampania #TataTeżCzyta, organizowana przez FPC i Wydawnictwo Tatarak. Zgromadzeni goście obejrzeli podsumowanie tegorocznej edycji, która łącznie zebrała aż 100 milionów wyświetleń.
Jak zapraszać wszystkich do czytania?
Ważną częścią wieczoru był panel dyskusyjny, którego uczestnicy opowiadali o różnych podejściach do upowszechniania czytania – w jednym byli zgodni: czytanie naprawdę jest dla wszystkich.
O fenomenie młodego, nomen omen, gatunku literatury w Polsce young adult, opowiedziała Anna Wyżykowska, szefowa marketingu wydawnictwa Muza, które zrobiło badania wśród czytelników serii „Rodzina Monet”: „Popularność tych książek zainspirowała nas do zbadania, jak tytuł ten wpływa na rozbudzenie zainteresowań literaturą i dalsze zachowania czytelnicze. Okazuje się, że dla ogromnej części czytelników to pierwsza książka, dzięki której sięgają po następne.”
Stan literatury dla dzieci w Polsce, także w odniesieniu do seryjności wydawanych książek, skomentowała także krytyczka literacka, Joanna Olech: „Idealnie byłoby, gdyby każde dziecko czytało najwybitniejszą literaturę. Jeśli mamy jednak do wyboru powszechność czy elitarną jakość, to staję po stronie powszechności, mimo że zasadniczo większość życia poświęcam na pokazywanie i promowanie jakości.”
O osobistych doświadczeniach odkrywania przyjemności z czytania opowiedział Łukasz Dominiak. Tata, twórca internetowy, na co dzień także psycholog i specjalista w dziedzinie HR, podkreślił bardzo duży wpływ czytania na kompetencje pracowników – zarówno miękkie, jak i twarde. Jak podkreśla, w swojej pracy, widzi szczególnie, jak bycie czytelnikiem podnosi umiejętności krytycznego, ale i kreatywnego myślenia, a także zdolność empatii i rozumienia innych ludzi. To cechy, które wymieniane są wśród kompetencji przyszłości.
Kolejnym głosem w dyskusji była perspektywa budowania dostępu do książek ze strony dużego biznesu. Arkadiusz Mierzwa, dyrektor ds. komunikacji sieci Biedronka opowiedział o tym, jak można łączyć promocję czytelnictwa z celami biznesowymi. Liczby jasno wskazują na to, że takie działania przynoszą efekty i dają korzyści nie tylko firmie.
„Rocznie w sieci Biedronka sprzedajemy ponad 12 milionów książek, z czego niemal 8 milionów to książki dla dzieci i młodzieży. Dbamy też o to, żeby elementem naszej największej i najpopularniejszej akcji lojalnościowej z Gangami zawsze były książki edukacyjne dla dzieci. I tak, ze Słodziakami uczyliśmy dbania o przyrodę, ale i wiary w siebie i w swoje marzenia, z Fajniakami – ekologii, z Bystrzakami – oszczędzania, a z Mocniakami – zdrowego odżywiania. Teraz z Produkciakami uczymy dzieci jak mądrze robić zakupy. Również jednym z celów naszego konkursu „Piórko” jest zapraszanie do czytania najmłodszych. Organizujemy go od 10 lat i w dotychczasowych edycjach wydaliśmy 9 tytułów w łącznej liczbie ponad 560 tysięcy egzemplarzy. W ten sposób chcemy sprawić, żeby przysłowiowy Jaś nauczył się obcowania z książką, co zaprocentuje przyszłemu Janowi.” – wyjaśnił Mierzwa.
Nagroda „Piórko” – promocja literatury dziecięcej w Biedronce
Znaczenie dostępu do książek dla sieci Biedronka wybrzmiało także w kolejnej części wieczoru, w której wręczona została nagroda „Piórko”. Marka chce umożliwiać milionom klientów odwiedzających ich sklepy obcowanie z literaturą. Oprócz książek w ofercie sprzedażowej mocno angażuje się w promocję literatury dziecięcej – organizuje jeden z największych konkursów literackich w Polsce. Nagroda „Piórko” przyznawana jest od dziesięciu lat, skierowana do debiutujących twórców, podkreśla, że każdy może spróbować swoich sił w świecie książek. Konkurs odbywa się w dwóch etapach – pierwszym dla autorów tekstu, a w drugim – dla ilustratorów. Laureatką drugiego etapu została w tym roku Dorota Żak, która zilustruje zwycięskie opowiadanie Agnieszki Piwoń „Moje czarne szczęście”.
Od 2015 roku do „Piórka” zgłoszono ponad 30 tysięcy prac w obu kategoriach. Dotychczas wydano dziewięć książek, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem czytelników. Laureaci otrzymali łącznie nagrody o wartości 1,8 mln zł od organizatora i fundatora, czyli sieci Biedronka.
„Częścią wizji Biedronki jest to, że czytanie, tak jak nasz sklep, jest dostępne dla każdego. Autorka tekstu tegorocznej książki, Agnieszka Piwoń, usłyszała o konkursie robiąc codzienne zakupy w Biedronce. Cieszymy się z tego zaproszenia do świata literatury, które już od 10 lat udaje się nam wysyłać, jak również z tego, że to dziesiąte już wręczenie nagrody za ilustracje odbywa się właśnie w Bibliotece Narodowej.” – mówił Arkadiusz Mierzwa, dyrektor ds. komunikacji sieci Biedronka i jeden z jurorów konkursu „Piórko”.
Kariatydy Czytelnictwa 2024 przyznane
Wieczór Fundacji Powszechnego Czytania obfitował w nagrody. Kolejnymi wyróżnieniami przyznawanymi, tym razem, przez FPC były Kariatydy Czytelnictwa. Po raz czwarty uhonorowani zostali ci, którzy działają w wyjątkowy sposób na rzecz czytelnictwa w Polsce.
„Kariatydy symbolizują dla nas siłę wsparcia, ale też współpracę – Kariatydy trzymają sklepienie wspólnie. Dlatego ta liczba mnoga jest ważna. Kariatyda nie stoi sama. Potęga bierze się mnogości podmiotów, które razem niosą temat czytelnictwa do przodu.” – podkreśla Katarzyna Konopka, członkini Zarządu Fundacji Powszechnego Czytania.
Pierwszą kategorią były nagrody dla wspierających projekty FPC, przede wszystkim największy z nich – tegoroczną kampanię #TataTeżCzyta. Wyróżnienie otrzymali: firma Polpharma, Anna Lewandowska, wydawnictwo Tatarak, agencja Brain, Foods by Ann, Legimi, NadWyraz.com, OTOFILM, Polskie Koleje Państwowe, firma Fonia, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, klub Legia Fight Club, ORKA Postproduction Studio, Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR, Centralny Ośrodek Sportu Torwar, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, GroupM, Ergo Hestia, Stołeczne Miasto Warszawa, Wydział Kultury Miasta Zakopane.
Nagrody odebrali także przedstawicieli branży drukarskiej: Abedik, Anczyca, Artdruk, Burgo Eastern Europe Sp. z o.o., Perfekt, Europapier Polska, Follak, Leyko, RK Polska, Sowa.
„Żyjemy w świecie cyfry i sztucznej inteligencji, ale druk, dotarcie z papierową książką czy broszurą i czytanie na papierze to nadal sprawa fundamentalna. Dziękujemy wszystkim wspaniałym drukarzom i papiernikom, którzy wydrukowali nam łącznie 16 tysięcy egzemplarzy broszur pro bono.” – przekazał Grzegorz Majerowicz, członek Zarządu FPC.
#DobryPartner to kolejna kategoria, w której Fundacja Powszechnego Czytania uhonorowała wyjątkowe firmy i organizacje, w podziękowaniu za ich wyjątkowe wsparcie na wielu frontach. Tytuł ten otrzymali: Narodowe Centrum Kultury, Dystrybucja Platon oraz wydawnictwo Nowa Era. Wyróżnienia #DobryWzór przyznano zaś przedstawicielom każdego z trzech sektorów. Kariatydę #DobryWzór Instytucja otrzymał Urząd Miasta Zabrze – które jako pierwsze w Polsce podpisało deklarację współpracy wielowydziałowej i zobowiązanie urzędników wszystkich departamentów do pracy nad czytelnictwem.
W kategorii #DobryWzór Biznes wyróżniona została Astra Zeneca – za wdrażanie proczytelniczego podejścia w ramach polityki firmy. Ostatnią nagrodą i wyrazem uznania dla wieloletnich niestrudzonych działań i ogromnych osiągnieć na rzecz czytelnictwa, które inspirują i motywują do działań wszystkich z środowiska literackiego, książkowego, dziedziny edukacji i kultury, była Kariatyda #DobryWzór Non-Profit, którą otrzymała Fundacja Cała Polska Czyta Dzieciom.
Nagrody przyznawane w wielu kategoriach pokazują szerokie spojrzenie Fundacji Powszechnego Czytania na współpracę w działaniach na rzecz czytelnictwa. Powszechność czytania to duże wyzwanie, ale też wspólny, jasny cel, który powinien łączyć różne grupy. Zaangażowanie wszystkich sektorów – zarówno władz i samorządów, ale i wielkiego biznesu, z bezcennym wsparciem organizacji pozarządowych jest kluczem do sukcesu.
„Koalicja Czytająca Polska od jakiegoś czasu pracuje nad tym jak skutecznie zaprosić biznes do coraz mocniejszego zaangażowania w upowszechnianie czytania – w pierwszej kolejności dla swoich własnych korzyści, tak biznesowych (bo czytający pracownik to dobrze współpracujący wysoko empatyczny innowator – dobrze takich mieć w swojej firmie), jak i wizerunkowych.
I jest mi niezmiernie miło zaprosić państwa na tegoroczny kongres EFNI, czyli Europejskie Forum Nowych Idei do Sopotu, gdzie Fundacja Powszechnego Czytania weźmie udział
w dwóch panelach.” – zapraszała Maria Deskur, prezeska FPC.
Wieczór Przyjaciół to doroczne wydarzenie organizowane przez Fundację Powszechnego Czytania z myślą o uhonorowaniu osób i instytucji, które w wyjątkowy sposób wspierają ideę powszechności czytania ale także okazja do spotkania i wymiany myśli między ludźmi, dla których czytanie jest ważne, Fundacja podkreśla, że porozumienie między organizacjami pracującymi na rzecz czytelnictwa jest kluczowe, „nikt sam sprawy nie załatwi”. W wydarzeniu wzięło udział kilkuset Gości – przedstawicieli rynku książki, kultury, mediów, biznesu i dyplomacji.
Fundacja Powszechnego Czytania zachęca do zapoznania się z jej projektami na rzecz czytelnictwa w Polsce oraz wsparcia jej działań. Informacje o FPC dostępne na: www.fpc.org.pl
