Oświadczenie EURead w sprawie czytelnictwa i umiejętności czytania
My, organizacje członkowskie EURead reprezentujące 34 organizacje państwowe, pozarządowe i wydawnicze z 23 krajów na całym kontynencie, wzywamy europejskich przywódców na szczeblu regionalnym, krajowym i ponadnarodowym do uznania fundamentalnej roli, jaką czytanie odgrywa w jednostkowym rozwoju obywateli, dla rozwoju dobrze prosperującej gospodarki i w zapewnieniu funkcjonowania nowoczesnych demokracji.
W szczególności wzywamy do uznania następujących zasad i podjęcia działań w oparciu o nie.
1. Umiejętność czytania i czytania ze zrozumieniem jest niezbędna dla rozwoju osobistego i stanowi podstawowe prawo człowieka.
Istnieje wiele dowodów na to, że regularne czytanie dla przyjemności poprawia zdrowie psychiczne i samopoczucie, koreluje z osiągnięciami w nauce, poprawia mobilność społeczną i umożliwia uczestnictwo w życiu społecznym. PISA definiuje czytanie jako „rozumienie, wykorzystywanie, angażowanie się w teksty pisane i refleksję nad nimi w celu osiągnięcia własnych celów, poszerzania wiedzy i potencjału oraz uczestniczenia w życiu społecznym”. Ze względu na powszechny wpływ na życie jednostek, nauka czytania i zamiłowanie do czytania jest prawem podstawowym.
2. Umiejętność czytania leży u podstaw funkcjonowania naszego społeczeństwa w wielu wymiarach i jako taka jest przedmiotem troski każdego z nas.
Posiadanie obywateli, którzy potrafią możliwie najlepiej czytać, może podnieść wydajność gospodarki, poprawić stan zdrowia, pozytywnie wpływać na mobilność społeczną i przyczynić się do wzmacniania więzi społecznych. Upewnienie się, że obywatele Europy regularnie czytają powinno być przedmiotem troski wielu różnych podmiotów państwowych i nie-państwowych spoza sektorów edukacji i kultury. Są wśród nich, między innymi, organizacje działające w świecie biznesu i handlu, w sektorze opieki zdrowotnej i rozwoju regionalnego.
3. Posiadanie obywateli, którzy potrafią krytycznie czytać jest niezbędne dla ochrony naszych demokracji.
W erze dezinformacji, umiejętność interpretowania informacji i oceny wiarygodności wypowiedzi jest niezbędna dla funkcjonowania nowoczesnych demokracji. Promowanie wysokiego poziomu umiejętności krytycznego czytania powinno być priorytetem dla rządów, a dla członków UE powinno stanowić część pakietu Obrony Demokracji.
4. Czytanie powinno być częścią życia rodzinnego od najwcześniejszych etapow życia dziecka, a rządy powinny dalej inwestować w programy prezentów książkowych dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym.
Istnieją szeroko rozpowszechnione dowody naukowe na znaczenie 1000 pierwszych dni dla rozwoju dziecka oraz dalsze dowody na kluczową rolę, jaką czytanie małym dzieciom może odgrywać w przyswajaniu języka i emocjonalnym przywiązaniu do rodzica lub opiekuna. Wiemy, że dzieci, którym czyta się w dzieciństwie, z większym prawdopodobieństwem będą samodzielnie czytać później. Uważamy, że żadne dziecko nie powinno przejść obok tej szansy, a rządy powinny nadal inwestować w dobrze sprawdzone programy prezentów książkowych. Programy rozdawania książek powinny stanowić część Europejskiej Gwarancji dla Dzieci.
5. Dostęp do szerokiego wyboru książek, na przykład w przedszkolach, bibliotekach szkolnych i gminnych, zatrudniających wykwalifikowanych bibliotekarzy, jest niezbędny do rozwijania zamiłowania do czytania i wymaga wsparcia finansowego.
Każdy obywatel kraju europejskiego, począwszy od urodzenia, skorzystałby na dostępie do różnorodnych materiałów czytelniczych wszelkiego rodzaju i w różnych formatach, ponieważ pomaga to w wykształceniu i utrzymaniu regularnych nawyków czytelniczych.
Posiadanie bibliotek szkolnych i gminnych, w których pracują specjaliści, którzy mogą pomóc ludziom w odkrywaniu i pokochaniu czytania, jest kluczową częścią naszej
infrastruktury czytelniczej.
6. Należy wspierać upowszechnianie czytania przez wiele różnych podmiotów.
Ludzie potrzebują zachęty do czytania, szczególnie dotyczy to tych, którzy mogą najwięcej zyskać na regularnym czytaniu. Programy upowszechniające czytanie, które
opierają się na wiedzy eksperckiej państwa i organizacji pozarządowych, a także kapitale intelektualnym autorów, ilustratorów, wydawców i księgarzy, wymagają trwałych
inwestycji w czasie, aby przynieść zmiany w zachowaniu. Podczas gdy podmioty te mogą prowadzić działalność promocyjną, obowiązkiem każdego elementu społeczeństwa jest
zasygnalizowanie, że czytanie jest czymś wysoko cenionym.
Członkowie EURead
Anne Çocuk Eğitim Vakfı – ACEV,
Asociación Artística Sociocultural Mestiza,
Bonniers Familjestiftelse,
BookTrust,
Chetene Foundation
Children’s Books Ireland,
Detski Knigi Foundation,
Diavazontas Megalono,
Federation of European Publishers,
Foreningen !les,
Fundacja Powszechnego Czytania,
Good Books,
Hungarian Reading Association,
Instytut Książki,
Idereen Leest Flanders,
Kitabistan,
Libranda,
LitCam,
Lubimyczytać.pl,
Lukukeskus Läscentrum Martynas,
Mažvydas National Library of Lithuania,
Medienzentrum Ostbelgien,
Nati per Leggere,
National Literacy Agency Malta,
Österreichisches Bibliothekswerk,
Plano Nacional de Leitura,
Schweizerisches Institut für Kinder- und Jugendmedien,
Scottish Book Trust,
Stichting Lezen,
Stiftung Lesen,
Svet Knihy,
Turkish Publishers Association,
Ukrainian Book Institute,
Was steht da?
Przeczytaj i pobierz Oświadczenie EURead: https://fpc.org.pl/wp-content/uploads/2024/06/Poland_EURead-Statement.pdf